Kiểm soát đường ruột

Tê liệt ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và đường ruột như thế nào

Toàn bộ đường tiêu hóa là một ống rỗng bắt đầu từ miệng và kết thúc ở hậu môn. Đường ruột, phần cuối cùng của ống, là nơi chứa các chất thải thức ăn đã tiêu hóa cho đến khi chất thải được đẩy ra khỏi cơ thể dưới dạng phân. Tê liệt làm gián đoạn hệ đường ruột và gây ra các biến chứng từ táo bón đến đại tiện không tự chủ. Nếu bạn đang sống cùng hoặc bị ảnh hưởng bởi tê liệt, điều quan trọng là bạn phải hiểu đường tiêu hóa và cách kiểm soát các biến chứng đường ruột để giữ gìn sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Quá trình tiêu hóa

Từ khi nhai miếng thức ăn đầu tiên cho đến khi đi đại tiện, quá trình tiêu hóa đòi hỏi sự phối hợp tinh tế của một số cơ quan và chức năng tự chủ.

Sau khi nuốt thức ăn, thức ăn di chuyển qua thực quản đến dạ dày, về cơ bản là một túi dự trữ, và sau đó đến đường ruột. Sự hấp thụ các chất dinh dưỡng xảy ra ở ruột non, tá tràng, hỗng tràng và hồi tràng. Tiếp theo là đại tràng, bao quanh vùng bụng, phần đầu nằm bên phải bụng là kết tràng lên, tiếp đến kết tràng ngang nằm phần trên bụng, và đại tràng sigma hình chữ s nằm bên dưới rồi đến trực tràng, kết thúc ở hậu môn.

Phân di chuyển qua đường ruột thông qua việc các thành đại tràng phối hợp co thắt các cơ, gọi là sự nhu động. Chuyển động này được quản lý bởi một mạng lưới các tế bào thần kinh ở nhiều cấp độ khác nhau. Nếu thành ruột bị kéo căng, đám rối thần kinh cơ ruột sẽ ra lệnh cho chuyển động ruột cục bộ bằng cách kích hoạt các cơ phía trên phần căng co lại và những cơ bên dưới nới lỏng, đẩy vật chất xuống dưới ống.

Cấp độ tổ chức tiếp theo đến từ các dây thần kinh tự chủ từ não bộ và tủy sống đến đại tràng, đại tràng sẽ nhận các thông điệp qua dây thần kinh phế vị. Cấp độ kiểm soát cao nhất đến từ não bộ để phân biệt giữa phân và khí ga và quyết định thải bỏ khi phù hợp.

Các thông điệp được chuyển tiếp qua tủy sống khiến sàn chậu và cơ thắt hậu môn trong tự thư giãn, cho phép quá trình đại tiện xảy ra.

Ảnh hưởng của tê liệt đến hệ đường ruột

Nói một cách đơn giản, bệnh tê liệt làm gián đoạn hệ đường ruột. Có hai loại rối loạn chức năng đường ruột do thần kinh chính, tùy thuộc vào mức độ tổn thương: tổn thương trên nón tủy sống (tại đốt sống thắt lưng L1) dẫn đến hội chứng đường ruột nơ-ron vận động trên (UMN); hội chứng đường ruột nơ-ron vận động dưới (LMN) xảy ra trong các tổn thương dưới đốt sống thắt lưng L1.

Khi mắc UMN hoặc tăng phản xạ đường ruột, sự tự kiểm soát của cơ thắt hậu môn bên ngoài bị ảnh hưởng; cơ thắt giữ chặt, gây ra táo bón và ứ đọng phân. Biến chứng này có liên quan đến các giai đoạn tăng phản xạ tự phát. Các kết nối UMN giữa tủy sống và đại tràng vẫn còn nguyên, do đó sự phối hợp phản xạ và lực đẩy phân vẫn còn nguyên. Sự đào thải phân ở những người có ruột UMN xảy ra thông qua hoạt động phản xạ gây ra bởi một kích thích được đưa vào trực tràng, chẳng hạn như thuốc đạn hoặc kích thích kỹ thuật số.

Dấu hiệu của LMN hoặc ruột mềm là phân không thể di chuyển (nhu động) và đẩy phân chậm. Kết quả là táo bón và nguy cơ đại tiện không tự chủ cao hơn do thiếu cơ thắt hậu môn chức năng. Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh trĩ, hãy sử dụng chất làm mềm phân, giảm thiểu căng cơ trong lúc cố đi đại tiện, và giảm thiểu chấn thương vật lý trong quá trình kích thích.

Xảy ra đại tiện không tự chủ

Cách tốt nhất để ngăn ngừa đại tiện không tự chủ là tuân theo lịch trình và điều chỉnh đi đại tiện vào một giờ cố định.

Hầu hết mọi người bắt đầu quá trình đi đại tiện tại một thời điểm trong ngày phù hợp với lối sống của họ. Quá trình thường bắt đầu bằng cách đặt thuốc đạn hoặc dung dịch thụt cỡ nhỏ, sau đó chờ khoảng 15-20 phút để chất kích thích hoạt động. Sau thời gian chờ đợi, kích thích kỹ thuật số được thực hiện sau mỗi 10 – 15 phút cho đến khi trực tràng trống rỗng. Những người có ruột LMN hoặc ruột mềm thường xuyên bắt đầu quá trình của họ bằng cách kích thích kỹ thuật số hoặc loại bỏ thủ công.

Quá trình đại tiện thông thường cần 30-60 phút để hoàn thành. Tốt hơn là, nên thực hiện một quá trình đại tiện trên ghế đại tiện. Tuy nhiên, những người có nguy cơ cao bị loét da cần cân nhắc giữa việc chăm sóc đường ruột ở tư thế ngồi so với tư thế nằm nghiêng trên giường.

Táo bón là một vấn đề đối với nhiều người bị tê liệt liên quan đến thần kinh cơ. Có một số loại thuốc nhuận tràng giúp trị táo bón. Thuốc nhuận tràng như Metamucil cung cấp chất xơ cần thiết để thêm số lượng lớn, giúp cho việc di chuyển phân qua đường ruột dễ dàng hơn. Chất làm mềm phân, chẳng hạn như Colace, cũng giữ cho hàm lượng nước của phân cao hơn, giữ cho phân mềm hơn và do đó dễ dàng di chuyển hơn. Các chất kích thích như bisacodyl làm tăng các cơn co thắt cơ (nhu động) của ruột, di chuyển phân theo đó.

Việc sử dụng thường xuyên các chất kích thích có thể thực sự làm nặng thêm tình trạng táo bón – đường ruột trở nên phụ thuộc vào chúng ngay cả khi nhu động bình thường.

Việc sử dụng thuốc đạn

Có hai loại thuốc đạn chính, cả hai đều dựa trên thành phần hoạt chất bisacodyl: những loại có gốc thực vật (ví dụ: Dulcolax) và những loại có gốc polyethylen glycol (ví dụ: Magic Bullet). Thuốc đạn được cho là có tác dụng nhanh gấp đôi so với thuốc thay thế. Ống truyền dung dịch thụt qua đại tràng là một lựa chọn cho một số người gặp khó khăn trong việc đi đại tiện. Kỹ thuật này liên quan đến phẫu thuật để tạo ra một lỗ mở (lỗ khí) trên bụng; điều này cho phép đưa chất lỏng lên phía trên trực tràng, từ đó khiến việc xả phân từ đường ruột hiệu quả. Phương pháp này có thể làm giảm đáng kể thời gian chăm sóc đường ruột và cho phép ngừng sử dụng một số loại thuốc.

Dữ kiện giúp kiểm soát tiêu hóa tốt hơn

• Thông thường, bạn không cần thiết phải đi đại tiện hàng ngày. Cách một ngày đi một lần cũng không sao.
• Đường ruột vận động dễ dàng hơn sau bữa ăn.
• Việc nạp hai lít chất lỏng hàng ngày giúp duy trì phân mềm; nạp chất lỏng ấm cũng sẽ hỗ trợ cho đại tiện.
• Một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm chất xơ dưới dạng ngũ cốc nguyên cám, rau và trái cây giúp quá trình tiêu hóa hoạt động.
• Hoạt động và tập thể dục thúc đẩy sức khỏe đường ruột tốt.

Một số loại thuốc mà những người bị tê liệt thường sử dụng có thể ảnh hưởng đến đường ruột. Ví dụ, thuốc kháng cholin (để chăm sóc bàng quang) có thể dẫn đến táo bón hoặc thậm chí tắc ruột. Ngoài ra, có một số loại thuốc có thể dẫn đến táo bón như thuốc chống trầm cảm, chẳng hạn như amitryptyline; thuốc giảm đau gây buồn ngủ; và một số loại thuốc dùng để điều trị co cứng, chẳng hạn như natri dantrolene.

Nhiều người báo cáo những cải thiện đáng kể về chất lượng cuộc sống sau khi phẫu thuật mở thông đại tràng. Tùy chọn phẫu thuật này tạo ra một lỗ mở vĩnh viễn giữa đại tràng và bề mặt của bụng để gắn túi đựng phân. Phẫu thuật mở thông đại tràng đôi khi trở nên cần thiết do đại tiện không tự chủ hoặc loét điểm tủy, đại tiện liên tục không kiểm soát, hoặc các quá trình đại tiện quá lâu. Phẫu thuật này cho phép nhiều người kiểm soát đường ruột của họ một cách độc lập, ngoài ra, phẫu thuật mở thông đại tràng mất ít thời gian hơn so với quá trình đại tiện.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người phẫu thuật mở thông đại tràng đều hài lòng và sẽ không đảo ngược thủ thuật.

Mặc dù nhiều người có thể không chấp nhận ý tưởng về việc phẫu thuật mở thông đại tràng ngay từ đầu, nhưng thủ thuật này có thể tạo ra sự khác biệt lớn về chất lượng cuộc sống, cắt giảm thời gian đại tiện từ tám giờ một ngày xuống không quá 15 phút một ngày.

Bảo vệ đường ruột

Công Cụ Thích Ứng đem lại Sự Độc Lập: Công Cụ Kiểm Soát Đường Ruột

Chăm sóc đường ruột là một công việc rất riêng tư! Video này hướng dẫn một người bị chấn thương tủy sống tại đốt sống cổ C7 sử dụng thiết bị thích ứng để tự thực hiện việc chăm sóc đường ruột của chính mình. Bạn có thể tìm thấy những sản phẩm này trên mạng hoặc với sự giúp đỡ của một nhà vật lý trị liệu phục hồi chức năng.Video này, được Christopher & Dana Reeve Foundation và Bệnh Viện Craig sản xuất, nêu bật các công cụ chức năng hoặc thiết bị thích ứng có sẵn cho những người bị yếu tay muốn độc lập hơn trong các hoạt động hàng ngày.

Nguồn lực về chăm sóc đường ruột

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm thông tin về ALS hoặc có thắc mắc cụ thể thì bạn có thể liên hệ với các chuyên gia thông tin của chúng tôi, làm việc các ngày trong tuần từ thứ Hai đến thứ Sáu, gọi miễn phí theo số 800-539-7309 từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều theo giờ miền Đông (ET).

Tải xuống tập sách của chúng tôi về Kiểm Soát Đường Ruột, được cung cấp cho bạn với sự hợp tác cùng Hollister.

Nguồn: Đại Học Alabama tại Birmingham, Trường Y thuộc Đại Học Washington, Hiệp Hội ALS, Hiệp Hội Đa Xơ Cứng Quốc Gia